Το έργο

Το έργο «Η Ιθαγένεια στην πράξη» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity και εταίρο την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2021 και θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2023.

Η αποτελεσματική και δίκαιη πρόσβαση στην ιθαγένεια δεν εξαρτάται μόνο από την ύπαρξη του σχετικού νομοθετικού πλαισίου. Σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος εφαρμογής του από τη δημόσια διοίκηση.

Ο ισχύων Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας θεσμοθετήθηκε με τον Ν. 3284/2004. Το 2010 υπήρξε εκτεταμένη μεταρρύθμισή του ως προς διατάξεις της πολιτογράφησης και για πρώτη φορά εισήχθη πρόβλεψη για την απόδοση ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά, λόγω γέννησης στην Ελλάδα και/ή φοίτησης σε ελληνικό σχολείο. Το 2013 το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάνθηκε ότι η κτήση ιθαγένειας με αίτηση-δήλωση για τη δεύτερη γενιά ήταν αντισυνταγματική. Το 2015 με τον Ν.4332 θεμελιώθηκε εν τέλει το δικαίωμα ιθαγένειας για τη δεύτερη γενιά. Πρόσφατα, οι Ν. 4604/2019 και 4735/2020 επέφεραν και άλλες σημαντικές αλλαγές στο σύστημα της πολιτογράφησης εισάγοντας μια εξεταστική διαδικασία με θέματα από Τράπεζα Θεμάτων.

Ωστόσο, η πρόσβαση στην ιθαγένεια η οποία είναι θεσμοθετημένη νομοθετικά, δεν διασφαλίζεται επαρκώς κατά τη διοικητική εφαρμογή.

Έτσι, το έργο «Η Ιθαγένεια στην πράξη» απαντά για πρώτη φορά στην αναγκαιότητα να γίνει ένας απολογισμός της διοικητικής διαδικασίας απόδοσης της ιθαγένειας στην Ελλάδα, με στόχο να συνεισφέρει στην ίση πρόσβαση και απόλαυση του δικαιώματος σε αυτή.

Σκοπός είναι η βελτίωση των πρακτικών της δημόσιας διοίκησης μέσα από προτάσεις για άρση των εμποδίων που έχουν εντοπιστεί. Συνεπώς, απευθύνεται πρωτίστως στην ελληνική δημόσια διοίκηση λαμβάνοντας υπόψη και το όφελος των δικαιούχων. Παράλληλα, επιδιώκεται η ενημέρωση του κοινού σχετικά με το σημαντικό θέμα της ουσιαστικής πρόσβασης στην ιδιότητα του πολίτη.

Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις του έργου αφορούν:

• Τη συστηματική παρακολούθηση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης αναφορικά με τη διαδικασία απόδοσης ιθαγένειαςτη σύνταξη τετραμηνιαίων Αναφορών. Στις Αναφορές αυτές παρουσιάζονται τα κύρια ζητήματα που θέτουν περιορισμούς στην πρόσβαση και την κτήση ιθαγένειας.
• Τη σύνταξη της Έκθεσης Καλών Πρακτικών των Ευρωπαϊκών Χωρών στη Διαδικασία Πολιτογράφησης. Η Έκθεση αυτή αναδεικνύει τις καλές πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών με διοικητικά ζητήματα παρόμοια με αυτά της Ελλάδας, εντοπίζει τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης στο ελληνικό σύστημα απόκτησης ιθαγένειας και προχωρά σε συγκεκριμένες συστάσεις για το πώς θα μπορούσαν αυτές οι καλές πρακτικές να βρουν εφαρμογή στη χώρα μας, με προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις που βασίζονται στην ασφάλεια δικαίου και την ισότητα των δικαιωμάτων.
• Τη δημιουργία ιστοσελίδας όπου δημοσιεύεται το σύνολο του υλικού που παράγεται στο πλαίσιο του έργου καθώς και άλλες πληροφορίες σχετικά με την ιθαγένεια στην Ελλάδα. Στόχος είναι η ενίσχυση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού σε σχέση με την πρόσβαση στην ιθαγένεια και την προώθηση των προτάσεων για τη βελτίωση των σχετικών διαδικασιών.
• Την έκδοση του εντύπου Ουσιαστικές προϋποθέσεις πολιτογράφησης – Συστάσεις επί της ουσίας όπου παρουσιάζονται και αναλύονται οι προϋποθέσεις που σχετίζονται κυρίως με τη διακρίβωση του βαθμού ένταξης στην κοινωνία και προτείνονται βελτιώσεις με γνώμονα το αν τελικά πράγματι οι ισχύουσες προϋποθέσεις πετυχαίνουν τον στόχο τους με τον τρόπο που έχουν διαμορφωθεί. (Η έκδοση αυτή διατίθεται μόνο στα ελληνικά).
• Τη διοργάνωση εργαστηρίων ενδυνάμωσης ικανοτήτων με θέμα «Ο ρόλος των δημοσίων λειτουργών στην κτήση ιθαγένειας». Τα εργαστήρια αυτά απευθύνονται σε υπαλλήλους της Γ.Γ. Ιθαγένειας και εκπαιδευτικούς που λαμβάνουν μέρος στις εξετάσεις πολιτογράφησης είτε ως διορθωτές είτε ως εξεταστές, προκειμένου να συζητηθούν τυχόν νομοθετικές αλλαγές, διοικητικά ζητήματα, προβληματισμοί και καλές πρακτικές κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
• Την έκδοση του εντύπου, στα ελληνικά και στα αγγλικά, Ελληνική Ιθαγένεια – Μύθοι και αλήθειες, στο οποίο παρουσιάζονται και αποσαφηνίζονται οι πιο διαδεδομένες κοινοτοπίες και παρανοήσεις σχετικά με τη μετανάστευση, τη συμπερίληψη και την ιθαγένεια, διότι αναπαράγονται και εν τέλει εδραιώνονται στην κοινή αντίληψη ως αληθείς.
• Την έκδοση, στα ελληνικά και στα αγγλικά, της τελικής έκθεσης προτάσεων Η ιθαγένεια στην πράξη, η οποία συγκεντρώνει τα ευρήματα από την καταγραφή των ζητημάτων στην Ελλάδα, τα βασικά συμπεράσματα από τα κείμενα και τελικές τεκμηριωμένες προτάσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών απόδοσης της ιθαγένειας.
• Τέλος, με την έναρξη και την ολοκλήρωση του έργου είναι προγραμματισμένες δύο εκδηλώσεις, μία παρουσίασης και μία διάδοσης του έργου αντίστοιχα.

 

Από τις 01-07-2023 έως 30-04-2024, στο πλαίσιο νέας πρόσκλησης για πρόσθετες δράσεις που απευθύνθηκε σε φορείς υλοποίησης έργων του προγράμματος «Active citizens fund», το Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity υλοποιεί 4 επιπλέον δράσεις:

1. Δημιουργία υλικού ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αναφορικά με το δικαίωμα στην ιθαγένεια (πολιτογράφηση και ιθαγένεια δεύτερης γενιάς). Το ένα βίντεο αφορά την ιθαγένεια δεύτερης γενιάς και έχει τίτλο «Πόσα χρόνια χρειάζονται για να αποκτήσει ιθαγένεια ένα παιδί που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα;» και συνοδεύεται από το teaser «Η ιθαγένεια δεν αποκτάται αυτομάτως, ακόμα κι αν έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα…». Το δεύτερο αφορά την κτήση ιθαγένειας με πολιτογράφηση, με τίτλο «Ελληνική Ιθαγένεια – Εσύ θα την αποκτούσες;» και συνοδεύεται από 2 teasers: «Ελληνική Ιθαγένεια – εσύ θα περνούσες τις εξετάσεις;» και «Ελληνική Ιθαγένεια – Την αποκτάς μόνο αν έχεις σταθερό εισόδημα» αναδεικνύοντας τα δύο κρισιμότερα σημεία της νέας διαδικασίας πολιτογράφησης, το περιεχόμενο της Τράπεζας Θεμάτων για τις εξετάσεις για το Πιστοποιητικό Επάρκειας Γνώσεων για Πολιτογράφηση (ΠΕΓΠ) και τα οικονομικά κριτήρια.
2. Εργαστήρια ανάπτυξης ικανοτήτων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης στην ιθαγένεια των μαθητών δεύτερης γενιάς στην Αθήνα και διαδικτυακά.
3. Εργαστήρια ενημέρωσης ατόμων μεταναστευτικής καταγωγής σχετικά με τις νέες διαδικασίες αίτησης για ιθαγένεια (πολιτογράφηση και δεύτερη γενιά) στην Αθήνα
4. Παροχή νομικής συμβουλευτικής σε άτομα μεταναστευτικής καταγωγής για την πρόσβαση στις διαδικασίες κτήσης ιθαγένειας (δεύτερη γενιά και πολιτογράφηση αλλογενών).

 

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Τζενερέισον 2.0- Δεύτερη Γενιά/ Ινστιτούτο για τα Δικαιώματα, την Ισότητα και την Ετερότητα – ΙδΙ έτερο
ΕΤΑΙΡΟΣ: Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ)
ΣΧΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ: Προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΟΥ: 24 Μήνες
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Αττική